Του Γιώργου Παπατριανταφύλλου .
Η Τέχνη της Ρητορικής .
- Tι θαυμάζετε σε έναν ομιλητή ;
- Τι σας ενοχλεί σε έναν ομιλητή ;
- Ποια είναι τα θετικά σας στοιχεία ως ομιλητής και ποια είναι τα αδύνατα σας ;
n Για το ακροατήριο μας μαθαίνουμε :
- Ποιο είναι το μορφωτικό τους επίπεδο ;
- Ποια είναι τα ενδιαφέροντα του ;
- Ποια είναι η νοοτροπία του ;
- Ποιος είναι ο τρόπος ζωής του ;
- Ποιος ο κώδικας και η ορολογία που χρησιμοποιεί ;
- Πόσο χρόνο μπορεί το ακροατήριο να μας διαθέσει ; ( σχετίζεται με το ενδιαφέρον που υπάρχει για την ομιλία αυτή ).
n Ο συγγραφέας και ο ομιλητής πρέπει να επιλέγουν προσεκτικά τις λέξεις , όπως ο ζωγράφος επιλέγει τα χρώματα .
n Στον γραπτό λόγο απαγορεύεται η επανάληψη λέξεων , ενώ στον προφορικό επιδιώκεται, λόγω του ότι ο ακροατής δεν έχει τη δυνατότητα να γυρίσει πίσω και να δεί κάτι που δεν κατάλαβε .
n Ο σωστός ομιλητής έχει πειθαρχεία σκέψης.
n Στον πρόλογο , συνδέεται συναισθηματικά με το κοινό.
n Αναφέρει ένα μικρό αληθινό περιστατικό .
n Ρητορικές ερωτήσεις για να προκαλέσει ενδιαφέρον .
n Ένα τρύκ ώστε να σοκάρει .Σας καταγγέλω, σας κατηγορώ…… πρέπει να γίνει αντιληπτό πως ρητορεί και όχι να δείξει εριστικός.
n Ο πρόλογος πρέπει να τηρεί τους ακόλουθους κανόνες :
- Να είναι σύντομος και άμεσος.Το 8% – 10 % του συνόλου της ομιλίας.
- Να δημιουργεί ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης.
- Να κάνει επισκόπηση του περιεχομένου της ομιλίας.
- Να προκαλεί το ενδιαφέρον για τη συνέχεια.
- Να μην είναι εριστικός και επιθετικός.Όσο πιό διεκδικητική πρόκειται να είναι η ομιλία τόσο πιό ήπιος πρέπει να είναι ο πρόλογος για να μην διμιουργήσει αντιπαλότητα από την αρχή.Εάν ο ομιλητής χαρακτηριστεί από τον ακροατή ως αντίπαλος εξ αρχής , τα όποια επιχειρήματα του και η ρητορική του ικανότητα πάνε χαμένα.Ο οακροατής συνεχίζει να αμύνεται, εμμένει στις θέσεις του και προετοιμάζει την απάντηση του , χωρίς να επηρρεάζεται από τον ομιλητή.
- Να μην αρχίζει με υπόθεση ή άρνηση.
n Ο πρόλογος είναι προτιμότερο να είναι αυθόρμητος, ώστε να κάνει χρήση άμεσων γεγονότων.
n Σε περιπτώσεις που αισθάνεται ανασφάλεια ο ομιλητής καλό είναι να υπάρχει γραμμένος ο πρόλογος αλλά να χρησιμοποιηθεί μόνο άν χρειαστεί.
n Η κυρίως ομιλία περιλαμβάνει :
- Την αφήγηση .
- Τα επιχειρήματα .
ΑΦΗΓΗΣΗ :
- Σωστή χρήση συντακτικού.
- Σωστή χρήση γραμματικής.
- Σαφήνεια .
- Συμμετρία.
- Συντομία.
- Πειθαρχία σκέψης ( τα Α και το Ω της ομιλίας ).
n Στην αφήγηση ο ομιλητής πρέπει να έχει ξεκαθαρίσει τι θέλει να πεί.
n Ποιό είναι το κέντρο βάρους.
n Με σταθερά βήματα να οδηγεί το κοινό του μέσα από καλά διαμορφωμένους δρόμους.
n Πρέπει να εκθέτει τις σκέψεις του κατανοητά .
n Χρησιμοποιεί μικρές προτάσεις .
n Δεν κάνει μεγάλες παρενθέσεις , που διασπούν τη σκέψη και συγχέουν τους χρόνους και τα πρόσωπα.
n Αφηγείται μόνο όσα είναι απαραίτητα για να καταστήσει σαφές το θέμα του.
n Οι φράσεις πρέπει να απαντούν στις βασικές ερωτήσεις :
Ποιός , τι , πως , που , πότε , γιατί ;
n Υπάρχουν δύο είδη επιχειρήματος :
- Το λογικό .
- Το ψυχολογικό .
- Το λογικό επιχείρημα , στηρίζεται στο γερό , στέρεο και άρρηκτο δέσιμο των προτάσεων.Κάθε μία πρέπει να έχει δεθεί καλά με την προηγούμενη αλλά και με την επόμενη ώστε ο εγκέφαλος να πατάει επάνω τους και να να μπορεί να κινηθεί από τη μία στην άλλη χωρίς διακοπή .Τα λογικά επιχειρήματα είναι δύο τύπων :
n Εκείνο που αποδεικνύει δια της επαγωγής , δηλαδή ξεκινάει από το ειδικό πηγαίνει πρός το γενικό.
n Εκείνο που αποδεικνύει δια της απαγωγής , δηλαδή ξεκινάει από το γενικό και πηγαίνει στο ειδικό .
2. Το ψυχολογικό επιχείρημα δεν στηρίζεται στην απόδειξη αλλά στην εντύπωση.Δεν έχει λογικό ειρμό αλλά ψυχολογικό και δεν χρησιμοποιείται για να αποδείξει την αλήθεια αλλά για να ξεσκεπάσει το ψέμα.
n Ο ομιλητής απευθύνεται στην ευαισθησία των ατόμων , τα οποία συγκινούνται και δεν σκέφτονται .
n Οι εντυπώσεις καλύπτουν τις ιδέες .
n Η απόδειξη έχει αξία για τη συγκίνηση και όχι για τον λογικό της ειρμό.
n Ο επίλογος καταλαμβάνει το 5 % του συνόλου της ομιλίας .
n Ο επίλογος πρέπει να εντυπωθεί στη μνήμη του ακροατή .
n Ο ακροατής πρέπει να πεισθεί και ο επίλογος συμβάλλει τα μέγιστα .
n Ο επίλογος πρέπει να ανακεφαλαιώσει τις σημαντικές θέσεις του ομιλητή.
n Πρέπει να συνδυάζει την συναισθηματική με την λογική επιρροή.
Ο επίλογος πρέπει να είναι :
- Σαφής.
- Σύντομος .
- Εντυπωσιακός .
- Πρωτότυπος.
