Η συνέντευξη σε βάθος έχει τις βάσεις της στην κοινωνική έρευνα και χρησιμοποιεί την τεχνική της ψυχανάλυσης. Τη χρησιμοποιούμε όταν χρειάζεται να διερευνήσουμε τον τρόπο σκέψης των ανθρώπων σε συγκεκριμένα θέματα, τις τάσεις τους, γιατί έχουν επιλεγεί συγκεκριμένες λογικές δράσης, τις απόψεις τους και τους μηχανισμούς αποφάσεών τους. Η συνέντευξη σε βάθος μας προσφέρει πολύτιμα στοιχεία τα οποία δεν θα είχαμε την ευκαιρία να ανακαλύψουμε με άλλους τρόπους έρευνας.
Στη συνέντευξη σε βάθος χρησιμοποιούνται οι ακόλουθοι τύποι ερωτήσεων:
Ανοιχτές Ερωτήσεις: Ερωτήσεις που αφήνουν τον ερωτώμενο να απαντήσει ελεύθερα χωρίς προκαθορισμούς.
Ερωτήσεις Γνώμης: Αναζητούν τις στάσεις και τις αντιλήψεις.
Δομικές Ερωτήσεις: Αναζητούν μηχανισμούς αιτιοτήτων και αιτιωδών, π.χ. πώς δημιούργησες αυτή τη γνώμη;
Εισαγωγικές Ερωτήσεις: Κατευθύνουν τη συνέντευξη στο κυρίως θέμα.
Ερωτήσεις-Γέφυρα: Συνδέουν τα διάφορα θέματα της συνέντευξης.
Στάδια διενέργειας συνέντευξης σε βάθος:
Καθορισμός ερευνητικού προβλήματος ή ερευνητικής περιοχής ενδιαφέροντος (Thematizing)
Διαπιστώνεται το ερευνητικό πρόβλημα.
Συντάσσονται ερευνητικές ερωτήσεις.
Καθορίζεται η θεματική περιοχή έρευνας.
Σχεδιασμός (Designing)
Σχεδιασμός ενός λειτουργικού οδηγού συνέντευξης.
Θεματικές περιοχές διερεύνησης – λέξεις κλειδιά.
Ποια είναι τα ερευνητικά ερωτήματα;
Ποια η ομάδα-στόχος.
Ποιες οι περιοχές αναζήτησης;
Υλοποίηση συνέντευξης (Interviewing)
Υλοποιείται η συνέντευξη.
Σχέση αλληλεπίδρασης ερευνητή-ερωτώμενου.
Δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο μερών. Η σχέση αυτή είναι απαραίτητη ώστε τα ευρήματα να είναι αληθή, πλούσια και να διευρύνουν την έρευνα.
Προετοιμασία του υλικού για ανάλυση (Transcribing)
Μετατροπή του προφορικού λόγου σε γραπτό.
Προετοιμασία του υλικού προς παρουσίαση και επεξεργασία.
Ανάλυση (Analyzing)
Είναι το κρισιμότερο στάδιο της έρευνας.
Αποδίδονται τα νοήματα των ποιοτικών δεδομένων.
Ανάλυση αυτών με κατηγοριοποιήσεις ή θεωρητικοποιήσεις.
Συνδυάζονται οι απαντήσεις στις ερωτήσεις που είχαν τεθεί ή προέκυψαν.
Έλεγχος (Verifying)
Ελέγχονται η εγκυρότητα και η αξιοπιστία της έρευνας.
Αναλύονται τα αποτελέσματα και εξετάζονται ως προς την πιστότητά τους.
Δημοσιοποίηση ευρημάτων της έρευνας
Γίνονται γνωστά τα ευρήματα της έρευνας.
Ο ερευνητής πρέπει να διαθέτει επιστημονικές και επικοινωνιακές δεξιότητες.
Πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά το θέμα που ερευνά και να έχει μελετήσει σχετική βιβλιογραφία, να έχει μελετήσει ανάλογες ερευνητικές διαδικασίες και να έχει τις δεξιότητες κοινωνικής παρατήρησης.
Θα πρέπει να μπορεί να δομήσει τα πεδία έρευνας και να ανακαλύψει τα πεδία ενδιαφέροντος για την έρευνα.
Ο ερευνητής προχωρά σε ερμηνείες (interpretations) των απόψεων και των στάσεων του ερωτώμενου κατά τη διάρκεια της συνέντευξης ώστε να κατευθύνει ο ίδιος τη συνέντευξη και να μην ξεφεύγει η συνέντευξη σε αδιάφορα πεδία γιατί αποπροσανατολίζεται η έρευνα.